MEZOPOTAMYA TIBBINA DEVAM
İlk bölümlerde konu ettigimiz insanların toplu ölümleri arasındaki salgınlardan başka, bunlar arasında
nedenlerini o zamanki insanların iyi anlayamadıkları tabii fonemenler de var. Hititliler de hastalıkların
tanrılar tarafından insanları cezalandırnak için gönderildiğine inandıkları için sık sık ayinler
düzenlediklerini okuyoruz. Bunlardan en iyi bilineni I.Šuppiluliuma (İ.Ö. 1380-1345) devrinde ( ki
Šuppiluliuma uzun süren saltanatı devrinde Babil ve Mısır kralları arasında sayılıyordu ve çok
ünlüydü).Bu itibarla da Dul Mısır Kraliçesi Ankesanpaamun (bazı kaynaklar Dahamunzu olduğu şöylenir)
Kocası Tutankamon’un genç yaşta ölümü nedeniyle Šuppiluliuma’ya bir mektup yazarak:
“Kocam öldü. Bir oğlum yok. Senin ise bir çok oğlun olduğu söyleniyor. Sen, oğullarından birini bana ver
O benim kocam ve Mısır’ın da kralı olsun”. Ancak, Büyük Hitit Kralı Šuppiluliuma durumu şüphe ile
karşılayıp ülkesinin büyüklerini toplantıya çağırıp ” Böyle bir şey daha önce hiç başıma gelmedi. Belki,
majestelerinin bir oğlu vardır. Bizi aldatabilirler..Güvendiği odacıbaşı Hattuša-ziti’yi “Git ve bana doğru
bilgiyi getir ” diyerek Mısır’a göndermiştir. Bu arada da ; zira Hitit delegesinin Mısır’a gidip gelmesi üç ay
gibi bir zaman gerektirdiğinden Mısır ile daha önce yapılmış bir Anlaşmayı sorarak “bizim Mısır’a
gönderdiğimiz yardımcı hizmet sınıfındaki kişiler ne oldu.?” diyerek “Mısır ile muhtemelen yeniden bir
ilişkiye iyi bakacağının işaretini vermiştir. Hitit, delegesi Mısır’dan yeni bir mektupla gelmiş ve Mısır
Kraliçesi isteğinde ısrarlıdır ve şu satırları yazmıştır, “Niçin beni aldatabilirler diyorsun? Kocam öldü ve bir
oğlum da yok. Eğer böyle olmasa, kendimi ve memleketimi küçük düşürecek bir tarzda, yabancı
memlekete yazıp, kendim için bir koca, memleketim için bir kral istermiydim? Oğullarından birini ver bana
o benim kocam, Mısır’a da Kral olsun. “Kral Šuppiluliuma daha önceki anlaşmaya da atıf yaparak ” Oh!
Eski Hattuša/Hatti Memleketi daha önce de Mısır ile dost imiş Şimdi gene dost olacaklar” diyerek
oğullarından birisini Mısır’a gönderir. Burada tarihin iIk tenkidini okuyoruz. II.Muršiliš yıllığında babası için
“Babam Kadınlara karşı yumuşak yüzlü olduğundan Mısır kraliçesinin isteğine karşı duramadı ve
oğullarından birini Mısıra gönderdi” diye yazmıştır (Burada bir parantez açmak. istiyorum Benim
Fakültede ikinci Yardımcı dersim Hititçe idi ve Ord.Profesör Sedat Alp’ten 4 sömester mecburi ve üç
sömester de “ihtiyari yani mecbur olmayarak Hititçe öğrendim. İmtihanda bana sorulan soru Mısır
Kraliçesinin Šuppiluliuma ya yazdığı mektuplardı. Hiç bir yanlışım olmamasına rağmen hoca “10 Allahın,
9 Benim 8 de senin” diyerek beni mezun etmişti.) Muršilıš’in ikinci veba duasında Hitit Prensinin Mısır’a
varamadan yolda taht gasıbı Aya (bir rahip) tarafından öldürülttüğü yazilidir. Šuppiluliuma askerlerini
toplayıp önce yolu üstündeki Amqa memleti ve sonra Mısır’a esaslı bir ders verip bir çok harp esiri ile
(Filistin’den) Hatti’ye döner. Ancak, getirilen askerler vebalıdır. Hattuša’ya yaydıklari vebadan önce
kendisi, sonra da yerine geçen oğlu II. Arnuwanda geçmişse de o da vebadan ölmüştür.
Devam edecek…
Veysel Donbaz
